Η πρόγνωση για τον Χειμώνα 2022-2023

Παν. Σκριμιζέας (panagiotis.skrimizeas@hnms.gr)
Διεύθυνση Μεθόδων Πρόγνωσης, Έρευνας και Μετεωρολογικών Μοντέλων
Μάλλον κανονικές οι θερμοκρασίες του χειμώνα στο Αιγαίο, την Κρήτη και τα ανατολικά ηπειρωτικά. Πιθανότητες για λίγο πιο ζεστό χειμώνα στις υπόλοιπες περιοχές και κυρίως στη Μακεδονία, τη Θράκη και το Βόρειο Ιόνιο.

Σύμφωνα με τα τελευταία αποτελέσματα των αριθμητικών μοντέλων εποχικής πρόγνωσης, για τον φετινό χειμώνα, στη Μακεδονία και τη Θράκη προβλέπονται θετικές αποκλίσεις της θερμοκρασίας μέχρι 1 βαθμό Κελσίου. Κανονικές τιμές εκτιμώνται για την περιοχή του Αιγαίου, την ανατολική Στερεά Ελλάδα, την Πελοπόννησο και την Κρήτη και θετικές αποκλίσεις μέχρι 0,5 βαθμούς για τις υπόλοιπες περιοχές. Όσο για τον υετό (βροχοπτώσεις), δεν προβλέπεται ότι θα αποκλίνει σημαντικά από τις μέσες για την εποχή τιμές.

Για τον χειμώνα 2022-2023 (Δεκέμβριος – Ιανουάριος – Φεβρουάριος), έχουμε επιλέξει, για παρουσίαση και σχολιασμό, τις αποκλίσεις από τις κανονικές τιμές, της θερμοκρασίας στα 2m, του υετού (βροχοπτώσεων), των γεωδυναμικών υψών στα 500 hPa, καθώς και τις αποκλίσεις της ατμοσφαιρικής πίεσης στην επιφάνεια, έτσι όπως αυτές προκύπτουν, τόσο από το μακροπρόθεσμο μοντέλο του ECMWF, όσο και από το σύστημα πολλαπλών μοντέλων (multi-modelsystem). Στο σημείο αυτό θα πρέπει να αναφέρουμε ότι η κλιματολογία, τόσο του ECMWF όσο και όλων των μοντέλων που συνθέτουν το multi-modelsystem, αναφέρεται στην περίοδο 1993-2016, δηλαδή οι τιμές που παρουσιάζονται αφορούν αποκλίσεις από τις μέσες τιμές της περιόδου αυτής. Οι χάρτες είναι διαθέσιμοι από την υπηρεσία C3S (Copernicus) και μπορούν να αναζητηθούν μαζί και με τα αποτελέσματα όλων των μοντέλων και των παραμέτρων που υλοποιούν το C3Smulti-modelsystem στην ιστοσελίδα: https://climate.copernicus.eu/charts/c3s_seasonal/.

Προγνωστικοί χάρτες του ECMWF και του C3S multi-modelsystem με τις αποκλίσεις της θερμοκρασίας για τον χειμώνα 2022-2023(3-month average), με αρχικές τιμές της 01/11/2022

Το ECMWF, εκτιμά γενικά θερμότερες από το κανονικό συνθήκες στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρωπαϊκής ηπείρου. Το πιο ισχυρό σήμα για θετικές αποκλίσεις (πιθανότητα > 80%) εμφανίζεται στη βόρεια Ευρώπη και μάλιστα στην Σκανδιναβική χερσόνησο, στη Βαλτική θάλασσα και στη Ρωσία προβλέπεται ότι αυτές θα κυμαίνονται από 1 μέχρι 2 βαθμούς Κελσίου, ενώ στις βορειότερες περιοχές, κοντά στον Αρκτικό Ωκεανό πιθανώς να ξεπερνούν και τους 2 βαθμούς. Ασθενές σήμα για κανονικές συνθήκες εμφανίζεται στο μεγαλύτερο μέρος της Γαλλίας, στο δυτικό τμήμα της Ιβηρικής χερσονήσου, καθώς και σε περιοχές της ανατολικής Μεσογείου.

Όσον αφορά στην Ελλάδα, το ECMWF για τη Μακεδονία και τη Θράκη προβλέπει θετικές αποκλίσεις από 0,5 μέχρι 1 βαθμό Κελσίου, με πιθανότητα 50-60% να συμβεί αυτό. Κανονικές συνθήκες εκτιμώνται για την περιοχή του Αιγαίου, την ανατολική Στερεά Ελλάδα, την Πελοπόννησο, την Κρήτη και το τμήμα της Μεσογείου νότια από αυτή. Θετικές αποκλίσεις μέχρι 0,5 βαθμούς Κελσίου, εκτιμώνται για τις υπόλοιπες περιοχές. Η κατανομή των θερμοκρασιών υποδηλώνει ένα μοτίβο βόρειας ροής στην ανατολική χώρα, με ενδείξεις ότι αυτή θα είναι ισχυρότερη τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο του 2023, γεγονός που συνάδει με την κλιματολογία της εποχής.

Το multi-model ελάχιστα διαφοροποιείται από την πρόγνωση του ECMWF. Γενικά, όπως έχουμε σημειώσει και στο παρελθόν, οι όποιες διαφοροποιήσεις παρατηρούνται μεταξύ ECMWF και multi-model, είναι αναμενόμενες, ακριβώς λόγω της δομής του multi-model ως σύνθεσης κλιματικών μοντέλων. Φυσικά η «σύγκλιση» αυτών των μοντέλων ενισχύει την «βεβαιότητα» της πρόγνωσης. Εκείνο που θα πρέπει να σημειωθεί, όσον αφορά στον ελληνικό χώρο, είναι η «σύμπτωση» των απόψεων στην περιοχή του Αιγαίου.

Αν και έχει αναφερθεί πολλές φορές, πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι οι προγνώσεις αυτές αποτελούν μια μέση εικόνα του τριμήνου Δεκέμβριος – Ιανουάριος – Φεβρουάριος.

Προγνωστικοί χάρτες του ECMWF και του C3Smulti-modelsystem με τις αποκλίσεις του υετού (βροχόπτωσης) για τον χειμώνα 2022-2023 (3-monthaverage), με αρχικές τιμές της 01/11/2022

Από πλευράς υετού (βροχοπτώσεων), το ECMWF, προβλέπει κανονικές συνθήκες για μεγάλο μέρος της Ευρωπαϊκής ηπείρου. Πιθανότητα για λιγότερες βροχοπτώσεις εμφανίζεται στη Γαλλία, τις Κάτω Χώρες, τη Γερμανία, την Ιρλανδία, το μεγαλύτερο μέρος της Μεγ. Βρετανίας και την βορειοδυτική Ιβηρική χερσόνησο. Σχετικά περισσότερες βροχοπτώσεις εκτιμώνται για την Ισλανδία, την ανατολική και βόρεια Σκανδιναβική χερσόνησο, την Αδριατική και γενικά στην κεντρική και δυτική Μεσόγειο Θάλασσα.

Ειδικά για τον ευρύτερο ελληνικό χώρο το ECMWF, δεν προβλέπει απόκλιση από τις κανονικές τιμές των υψών βροχής.

Το multi-model εμφανίζει παρόμοια εικόνα με αυτή του ECMWF. Μία διαφοροποίηση που θα πρέπει να αναφερθεί, που αφορά τον ελληνικό χώρο, είναι η εκτίμησή του για έλλειμμα βροχοπτώσεων στις ανατολικές νησιωτικές περιοχές.

Επειδή, σε μεγάλο βαθμό, οι διεργασίες στην ατμόσφαιρα καθοδηγούνται από την κυκλοφορία στα 500hPa, παρατίθενται και οι προγνωστικοί χάρτες (ECMWF και multi–modelsystem) με τις αποκλίσεις των γεωδυναμικών υψών στο επίπεδο αυτό.

Προγνωστικοί χάρτες του ECMWF και του C3Smulti-modelsystem με τις αποκλίσεις των γεωδυναμικών υψών στα 500hPa για τον χειμώνα 2022-2023 (3-monthaverage), με αρχικές τιμές της 01/11/2022

Τόσο το ECMWF, όσο και το multi-model προβλέπουν θετικές αποκλίσεις των γεωδυναμικών υψών στον βόρειο Ειρηνικό ωκεανό, τον βόρειο Ατλαντικό ωκεανό και την Ευρώπη. Ειδικά όσον αφορά τον ευρωπαϊκό χώρο, η παρουσία των θετικών αποκλίσεων πάνω από τον βόρειο Ατλαντικό ωκεανό σε συνδυασμό με τις αρνητικές αποκλίσεις που εκτιμά το ECMWF στην βορειοδυτική Αφρική παραπέμπει σε διαμόρφωση μοτίβου κυκλοφορίας αρνητικού ΝΑΟ (North Atlantic Oscillation), με το multi-model να εμφανίζεται πιο συγκρατημένο όσον αφορά την ένταση αυτού του συνδυασμού.

Προγνωστικοί χάρτες του ECMWF και του C3Smulti-modelsystem με τις αποκλίσεις της ατμοσφαιρικής (βαρομετρικής) πίεσης στην επιφάνεια (MSLP) για τον χειμώνα 2022-2023 (3-monthaverage), με αρχικές τιμές της 01/11/2022

Εξετάζοντας τους χάρτες κατανομής της ατμοσφαιρικής πίεσης στην επιφάνεια, και εστιάζοντας στον ευρωπαϊκό χώρο, το ECMWF προβλέπει, σε συμφωνία με την κατανομή των πιέσεων στα 500 hPa, μία ζώνη υψηλών πιέσεων να εκτείνεται από τον Ατλαντικό προς την Ευρώπη και χαμηλές πιέσεις βόρεια της Γροιλανδίας – Σκανδιναβίας. Το multi-model γενικά συμφωνεί, αν και εκτιμά μικρότερες θετικές αποκλίσεις σε Βρετανία, Γαλλία, Γερμανία. Η διαμόρφωση μοτίβου κυκλοφορίας αρνητικού ΝΑΟ είναι και εδώ ορατή, με περισσότερη έμφαση στο ECMWF.

Η βόρεια ροή, στην οποία αναφερθήκαμε στον σχολιασμό της θερμοκρασίας, υποστηρίζεται από αυτούς τους χάρτες. Ο μηχανισμός δημιουργίας και συντήρησης αυτής της ροής είναι, γενικά, ο συνδυασμός των υψηλών πιέσεων στην κεντρική Ευρώπη – Βαλκάνια με τις χαμηλές στη νοτιοανατολική Μεσόγειο και η έντασή της εξαρτάται από την διαφορά αυτών των πιέσεων.

Τέλος, όσον αφορά στην ταλάντωση του νότιου Ειρηνικού Ωκεανού (ENSO), που αποδεδειγμένα επηρεάζει την ατμοσφαιρική κυκλοφορία σε παγκόσμιο επίπεδο, αξίζει να σημειωθεί ότι για τρίτη χρονιά βρίσκεται σε φάση La Niña, γεγονός που χαρακτηρίζεται όχι και ως το πλέον σύνηθες. Προγνωστικά εκτιμάται ότι η φάση αυτή θα ολοκληρώσει τον κύκλο της με το τέλος του χειμώνα και οι ενδείξεις είναι ότι θα περάσουμε σε φάση El Niño. Ο παρακάτω χάρτης αποτυπώνει τις αποκλίσεις της θερμοκρασίας της επιφάνειας της θάλασσας και καταδεικνύει την παρουσία της φάσης La Niña στο νότιο Ειρηνικό ωκεανό.

Προγνωστικός χάρτης του ECMWF με τις αποκλίσεις της θερμοκρασίας της επιφάνειας της θάλασσας (SST–SeaSurfaceTemperature) για τον για τον χειμώνα 2022-23 (3-month average), με αρχικές τιμές της 01/11/2022

Κλείνοντας να υπενθυμίσουμε ότι η μακροπρόθεσμη/εποχική πρόγνωση προσπαθεί να περιγράψει την τάση εξέλιξης της ατμοσφαιρικής κυκλοφορίας σε ολόκληρες ηπείρους ή σε ολόκληρο τον πλανήτη. Συνεπώς οι εποχικές προγνώσεις πρέπει να αντιμετωπίζονται με σχετική επιφύλαξη, λαμβάνοντας υπόψη, ότι το αποτέλεσμά τους θα αντιπροσωπεύει ένα μεγάλο ποσοστό του χρόνου αναφοράς τους (40 – 60%), σε καμία όμως περίπτωση δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται απορριπτικά, αποκλείοντας την προοπτική βελτίωσής τους.